....... τί είναι μία πόλη,
αν δεν είναι οι κάτοικοί της?
Είτε συμφωνεί ή διαφωνεί κανείς, με τις εξαγγελίες και τις πρωτοβουλίες για την Διαχείριση του Θαλάσσιου Μετώπου της Θεσσαλονίκης, από την πολύ σημαντική εκδήλωση που διοργάνωσε το VORIA.GR την προηγούμενη Παρασκευή……
Είτε αισθάνεται ή όχι κάποιος, ότι πολλά από τα έργα έχουν σχεδιασθεί και αναγγελθεί και στο παρελθόν και μάλιστα αρκετές φορές…….
Είτε πιστεύει ή όχι κάποιος, ότι η διαχείριση του Θαλάσσιου Μετώπου και τα συνοδά έργα και μελέτες θα υλοποιηθούν……
Υπάρχει ένα κρίσιμο συμπέρασμα που διαπνέει το σύνολο της πρωτοβουλίας και αποτυπώθηκε από τις παρουσίες και τον λόγο όλων των συμμετεχόντων φορέων και εκπροσώπων:
Η Διαχείριση του Θαλάσσιου Μετώπου της Θεσσαλονίκης πρέπει να υλοποιηθεί σε Μητροπολιτικό Πλαίσιο.
Διεθνώς οι καθοριστικοί τομείς άσκησης αρμοδιοτήτων Μητροπολιτικής Διακυβέρνησης είναι :
- Ο χωρικός σχεδιασμός
- Η κοινωνική πολιτική,
- Οι μεταφορές
- Η πολιτική προστασία
- Το περιβάλλον
Άλλωστε είναι οι ίδιοι τομείς που απειλούν με υποβάθμιση τις ανεπτυγμένες Μητροπολιτικές Περιοχές, αυτές που δρούν ‘επιχειρηματικά’ και διεκδικούν μεγαλύτερη αυτονομία από τα εθνικά κράτη, προκειμένου να υπερασπισθούν την διαφορετικότητά τους και τους υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξής τους.
Δηλαδή, η οικονομική ανάπτυξη αποτελεί προϋπόθεση….
Συγχρόνως όμως, και ο τρόπος διακυβέρνησης και αντίληψης των αναγκαίων έργων και πρωτοβουλιών αποτελεί προϋπόθεση για την διαχείριση των υφιστάμενων προβλημάτων και την αξιοποίηση των τυχόν πλεονεκτημάτων.
Στην Ελλάδα, μπορούμε (?) να μιλήσουμε για δύο Μητροπολιτικές Περιοχές:
- Την Αθήνα/Αττική
με άμεση περιοχή εμβέλειας, μια περιοχή λίγο μεγαλύτερη από μία Διοικητική Περιφέρεια,
και έμμεση, λόγω της Κεντρικής Διοίκησης που εδρεύει στην πρωτεύουσα και του συγκεντρωτικού της χαρακτήρα, ολόκληρη την χώρα.
Επιπλέον, αποτελεί σημείο αναφοράς και προσέγγισης με την Νοτιοανατολική Μεσόγειο και την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η επιτυχής τέλεση των Ολυμπιακών Αγώνων 2004 αποτέλεσε το εφαλτήριο για την ενίσχυση της διεθνούς της ελκτικότητας.
- Την Θεσσαλονίκη
με άμεση περιοχή εμβέλειας ίση ή και λίγο μεγαλύτερη από μία Διοικητική Νομαρχία
και έμμεση, λόγω παράδοσης και περιφερειακών διοικητικών εξυπηρετήσεων, την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας.
Έκκεντρη σε επίπεδο Βόρειας Ελλάδας και παραδοσιακό επίκεντρο σε επίπεδο Βαλκανίων.
Δυστυχώς χάνοντας την διοργάνωση της ΕΧΡΟ 2008 η Θεσσαλονίκη βυθίσθηκε εκ νέου στην σιωπηρή της απάθεια.
Έτσι,
ενώ η περιφέρεια της Αθήνας προσβλέπει σε μητροπολιτική διοίκηση για την επίλυση των πολύπλοκων προβλημάτων της μητροπολιτικής διάστασης και λειτουργίας της,
η Θεσσαλονίκη,
Χρειάζεται την μητροπολιτική μεταρρύθμιση για να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητά της και άρα τον μητροπολιτικό της ρόλο.
Χρειάζεται την Μητροπολιτική σύμπνοια ακόμη και για να διαχειρισθεί το μοναδικό της πλεονέκτημα: το τεράστιο παραλιακό της μέτωπο.
Η Θεσσαλονίκη χρειάζεται Μητροπολιτική Διακυβέρνηση για:
- Την ανάπτυξη
- Τον αποτελεσματικό στρατηγικό σχεδιασμό,
- Την ενδογενή χάραξη πολιτικών
- Την αλλαγή της νοοτροπίας των φορέων και των κατοίκων της, από εσωστρεφή, μίζερη και ‘χαλλλαρή’ σε εξωστρεφή, αισιόδοξη και αγωνιστική.
Στόχοι της Βιώσιμης Μητροπολιτικής Ανάπτυξης της Θεσσαλονίκης (πρέπει να) είναι:
- Στρατηγικός Σχεδιασμός
Θεσμοθέτηση κατάλληλου θεσμικού πλαισίου για την διαμόρφωση ενιαίας πολιτικής για την μητροπολιτική περιοχή, με την συνεργασία και την ουσιαστική συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων μερών (Δημόσιο – Τοπική Αυτοδιοίκηση Α’ και Β’ Βαθμού – Επιμελητήρια & Κοινωνικοί εταίροι - Επιχειρήσεις – Κοινωνία των Πολιτών) για τον καθορισμό προτεραιοτήτων και την δέσμευση για την υλοποίηση των δράσεων.
1. Επιχειρηματική δικτύωση
Υποστήριξη της επιχειρηματικότητας, δημιουργία θετικών προϋποθέσεων και κατάλληλου πλαισίου για την άσκηση της επιχειρηματικής δραστηριότητας, στόχευση σε δικτυώσεις επιχειρήσεων δυναμικών τομέων και κλάδων, με σκοπό την ενίσχυση της πολλαπλασιαστικής τους επίδρασης στο οικονομικό περιβάλλον και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητάς τους
2. Προώθηση καινοτομίας
Η προώθηση της καινοτομίας και η φιλοξενία επιχειρήσεων αιχμής αποτελεί συστατικό γνώρισμα μιας Μητρόπολης και ευνοεί την συγκέντρωση υψηλά εξειδικευμένων στελεχών και την οικονομική πόλωση
3. Ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού
Η συγκέντρωση εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού με την αναβάθμιση των δεξιοτήτων του και την ενίσχυση της απασχολησιμότητας αποτελεί βασικό στόχο της Μητροπολιτικής ανάπτυξης. Η δημιουργία νέων επιχειρήσεων, η ενίσχυση της τοπικής ικανότητας για κοινωνική ένταξη των ανέργων, η σύνδεση της εκπαίδευσης με την παραγωγή και η προώθηση ίσων ευκαιριών είναι δομικά στοιχεία αυτής της πολιτικής
4. Βιωσιμότητα ανάπτυξης
Ισόρροπη ανάπτυξη όλων των παραγωγικών τομέων, με αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της περιοχής και με γνώμονα την κοινωνική συνοχή και την διατήρηση του περιβάλλοντος
5. Πληροφόρηση και δημοσιότητα
Κρίσιμος παράγοντας επιτυχίας της Μητροπολιτικής ανάπτυξης είναι η συμμετοχή και η συναντίληψη όλων των εμπλεκομένων μερών. Απαραίτητη προϋπόθεση της αποδοχής και της συστράτευσης είναι η διαφάνεια, η πληροφόρηση όλων των ενδιαφερομένων και η δημοσιοποίηση όλων των βασικών στρατηγικών επιλογών και δυνατοτήτων.
Συμπέρασμα:
Είτε θέλουμε να αναπτυχθεί η Θεσσαλονίκη και να ασκήσει τον παραδοσιακό, αλλά παρακμασμένο, Μητροπολιτικό της ρόλο
Είτε θέλουμε να ανταπεξέλθει η Θεσσαλονίκη, η οικονομία της και οι επιχειρήσεις μας στις προκλήσεις του διεθνούς ανταγωνισμού
Είτε απλά θέλουμε να γίνουν πραγματικότητα ορισμένα έργα…
Πρέπει να δρούμε συλλογικά και να σκεφτόμαστε την μεγάλη εικόνα!
Κρίσιμο ζήτημα για την Θεσσαλονίκη του 21ου αιώνα είναι η οριοθέτηση του ρόλου της. Του Μητροπολιτικού, ηγετικού ρόλου της σε μία ευρύτερη περιοχή, ρόλου που ξέχασε να διεκδικεί και να υποδύεται στο μεγαλύτερο τμήμα του 20ου αιώνα.
Σήμερα περισσότερο από ποτέ πρέπει να αξιοποιηθούν οι προϋποθέσεις για την οριοθέτηση ζωτικού χώρου μητροπολιτικής επιρροής της Θεσσαλονίκης λόγω της παγκοσμιοποίησης, της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της διεύρυνσης στην Νοτιοανατολική Ευρώπη, της ραγδαίας εξάπλωσης των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών, της Οικονομίας της Γνώσης.
Και κυρίως…. λόγω της Κρίσης, της πολυεπίπεδης Κρίσης που μπορεί να αντιμετωπισθεί μόνο με την αξιοποίηση όλων των πλεονεκτημάτων της Θεσσαλονίκης! Με την αξιοποίηση όλων των δυνάμεων και των Φορέων της πόλης!
Η έλλειψη οράματος που χαρακτηρίζει τους περισσότερους Φορείς που είναι αρμόδιοι για την ανάπτυξη της πόλης ή στην καλύτερη περίπτωση, οι ανταγωνισμοί τους για κυριαρχία και πρωτοκαθεδρία σε όποιο συλλογικό σχεδιασμό, δημιουργεί ακόμη μεγαλύτερο κενό για τον σχεδιασμό της παραπέρα πορείας της Θεσσαλονίκης.
Αντίθετα, για την ανάπτυξη της Θεσσαλονίκης, της οικονομίας και των επιχειρήσεών της απαιτείται η καλλιέργεια συνείδησης συσπείρωσης, συνεργασίας και ολοκλήρωσης στους Φορείς, τις επιχειρήσεις και τους κατοίκους της…
Παραφράζοντας τον Σαίξπηρ και τον Κοριολανό, που αναρωτιέται:
« ....... τί είναι μία πόλη, αν δεν είναι οι κάτοικοί της»,
Σκέφτομαι, αλήθεια,
«Τι είναι ένα Επιμελητήριο εάν δεν είναι οι Επιχειρήσεις του?......
Τι είναι ένα Επιμελητήριο εάν δεν είναι η Διοίκησή του και το όραμα που αυτή εκφράζει?»